Nakitsiz kampüs projesi nedir?
Üniversite kampüslerinde, kâğıt ve madeni para ile yapılan ödemelerin yerini üniversite kartı (öğrenci, idari ve akademik personel kartı) ve/veya kredi/banka kartının almasıdır.
Neden böyle bir projeye gerek var?
Covid-19 sürecinde önemi daha da fazla ortaya çıkan hijyen kurallarının sağlanması ve insan hatalarından kaynaklanan ödeme sorunlarının ortadan kaldırılması amaçlanmaktadır. Kredi/banka kartı ve üniversite kartlarının ödemede kullanılması kâğıt ve madeni paralardan daha hijyeniktir özellikle temassız kullanıldığında. Diğer taraftan ödemelerin nakitsiz olması, sayım-tesellüm işlemlerinin daha hızlı olmasına, kayıp-çalıntı ve hatalardan doğacak maliyetlerin azalmasına yol açacaktır.
Süreç nasıl işler?
Öğrenciler, akademik personeller ve idari personeller üniversite kampüsü içerisinde bulunan yemekhane, kantin, fotokopi hizmetleri, üniversite servis hizmetleri ödemeleri (otobüs içi ödeme) gibi ödemeleri kendilerinde bulunan kredi kartı/banka kartı ve üniversite kimlik kartları ile yapabilirler. Hali hazırda birçok üniversitede yemekhanelerde kullanılan yöntem, teknik altyapı hazırlanarak diğer konuları da rahatlıkla kapsayabilir.
Türkiye’de nakitsiz kampüs projesine geçen üniversiteler veya üniversitelerin bu şekilde uygulamaları var mı?
Gazi Üniversitesi ve Hacı Bayram Veli Üniversitesi kampüslerinde bulunan yemekhane, kantin gibi işletmelerde kâğıt ve madeni parayı kaldırdı onun yerine ödeme yöntemi olarak üniversite kartlarını ve kredi/banka kartını tercih etti. Hatta okulda bulunan otomatları da kaldırdı.
Son olarak Dokuz Eylül Üniversitesi kampüslerinde ödeme yöntemi olarak kredi/banka kartı ve üniversite kimlik kartlarının kullanacağını açıkladı yani bir nevi kağıt ve madeni parayı yasakladı.
Fotoğraf: Elif Sueda Yer, Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Kantini
Yükseköğretim Kurulu’nun bu konudaki görüşü nedir?
Yükseköğretim Kurulu, Türk Standartları Enstitüsü ile yaptığı işbirliği sonucunda bugün ( 7 Ekim 2020) itibariyle 93 sayfadan oluşan Covid-19 sürecinde kampüste eğitimin nasıl olması gerektiği ve alınacak tedbirlere ilişkin olarak “Küresel Salgın Bağlamında Yükseköğretim Kurumlarında Sağlıklı ve Temiz Ortamların Geliştirilmesi Kılavuzu”nu yayınladı.
Bu kılavuzun 47’inci sayfasında yer alan “Mümkünse para ile fiziksel teması içermeyen ödeme yöntemlerine de yer verilmelidir” ve “Su sebilleri ve otomatlar temassız olmalıdır” gibi bu iki önemli maddede YÖK, üniversitelere kağıt ve madeni para kullanımlarını sınırlandırmaları/engellemeleri tavsiyesinde bulunuyor.
Nakitsiz kampüsün avantajları ve dezavantajları nedir?
Dezavantaj durum olarak, üniversite kampüsü içerisinde yer alan işletmeler (avm, yeme-içme yerleri, kantinler gibi) eğer üniversite işletmesi değilse yani özel sektöre aitse bu geçiş süreçleri daha sıkıntılı olabilir. Burada ise özel sektör işletmelerine kredi/banka kartı kabulü seçeneği tanınması veya işletmelere üniversite kimlik kartlarıyla ödemeyi alabilecek sistemlerin kurulması yoluyla çözülebilir.
Avantajlı tarafı, üniversite mensuplarının kağıt ve madeni para taşımalarına gerek kalmaması, daha hijyenik bir ödeme yöntemi olması, sayım-tesellüm işlemlerinin daha hızlı olması, kayıp-çalıntı ve hatalardan doğacak maliyetlerin azalmasına yol açacaktır.
KAYNAKÇA
Dokuz Eylül Üniversitesi, https://sks.deu.edu.tr/duyurular/sks-kantin-kafeterya-ve-sosyal-tesislerinde-akilli-kart-ile-alisverise-gecilmesi/
Yükseköğretim Kurulu, Küresel Salgın Bağlamında Yükseköğretim Kurumlarında Sağlıklı ve Temiz Ortamların Geliştirilmesi Kılavuzu, https://www.yok.gov.tr/Documents/Yayinlar/Yayinlarimiz/2020/yuksekogretim-kurumlarinda-saglikli-ve-temiz-ortamlarin-gelistirilmesi-kilavuzu.pdf
Berk Kayabalı 